Szlak Orlich Gniazd to najbardziej znany szlak turystyczny Jury Krakowsko-Częśtochowskiej. Przebiega on przez województwo małopolskie i śląskie – zaczyna się w Krakowie, a kończy w Częstochowie.
Ma on długość 163 kilometrów, jest więc dłuższy od Szlaku Warowni Jurajskich, który stanowi swego rodzaju uzupełnienie Szlaku Orlich Gniazd. Jego nazwa pochodzi od leżących na jego trasie licznych warowni i zamków, nazywanych orlimi gniazdami ze względu na ich niezwykle wysokie położenie na skałach Jury – dochodzących do nawet 30 metrów wysokości. Szlak ten utworzył i opisał Kazimierz Sosnowski, słynny krajoznawca i twórca szlaków turystycznych. W ogólnopolskim rejestrze znakowanych szlaków pieszych znajduje się on na pozycji pierwszej – co wynika przede wszystkim z ukształtowania terenu, obecności licznych ostańców skalnych, jaskiń oraz zabytków na jego trasie. Szlak jest oznaczony kolorem czerwonym. Bardzo podobną do niego trasę ma również Jurajski Rowerowy Szlak Orlich Gniazd. Tutejsze twierdze powstały, ponieważ król Kazimierz III Wielki starał się zbudować system obronny zabezpieczający granice, ważne drogi handlowe oraz zaludnione obszary Małopolski. Warownie na Jurze miały na celu obronę handlowego traktu z Krakowa do Wielkopolski oraz pobliskiej granicy państwowej. Dlatego powstało ich tu naprawdę wiele. Na trasie szlaku znajdują się zamek Korzkiew oraz ruiny zamku królewskiego w Ojcowie na Złotej Górze. Dalej mamy zamek królewski w Pieskowej Skale, oraz ruiny zamku w Rabsztynie. Kolejnymi punktami na trasie są ruiny w Bydlinie, Smoleniu i Pilicy. Później trafiamy do ruin w Ogrodzieńcu-Podzamczu. Kolejne są ruiny zamku Bąkowiec w Morsku. Następnie możemy odwiedzić zamek królewski w Bobolicach – który został odbudowany z ruin przez prywatnego właściciela i jest udostępniony do zwiedzania. Kilka kilometrów dalej znajdują się ruiny zamku w Mirowie. Na końcu trasy możemy podziwiać ruiny zamku królewskiego w Olsztynie pod Częstochową. Niektóre źródła rozszerzają również Szlak Orlich Gniazd o zamki królewskie w Krakowie i Będzinie oraz ruiny zamków w Rudnie, Babicach i Siewierzu.
