Gliwickie Mury Obronne są jednym z najlepiej zachowanych obiektów tego typu na Górnym Śląsku. Wzniesione w pierwszej połowie XIV wieku skutecznie chroniły miasto leżące na skrzyżowaniu dwóch wielkich szlaków handlowych: z Krakowa do Wrocławia oraz z Węgier do Moraw.

Pierwotnie obwód murów wynosił 1125 m, ich wysokość sięgała 9 m, a grubość miejscami dochodziła nawet do 1,2 m. Zastosowanie do ich budowy odmiennych materiałów budowlanych w postaci kamienia i cegły sugeruje, że powstawały one w kilku etapach.  W obrębie fortyfikacji znajdowało się 29 baszt oraz dwie pozwalające dostać się do miasta bramy: Biała - zwana również Bytomską oraz Czarna zwana też Raciborską.

Do dnia dzisiejszego zachowały się jedynie fragmenty średniowiecznych umocnień, wśród nich: resztki bramy zwanej Czarną odsłonięte przy pl. Rzeźniczym - stanowiące otwartą ekspozycję mostu, przedbramia oraz fosy; elementy murów przy  ul. Grodowej 1a i 5 oraz przy ul. Basztowej 3, a także jeden większy fragment kurtyny z basztą, który został wykorzystany przy wznoszeniu Zamku, będącego obecnie siedzibą muzeum.