Bazylika pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Chełmie to miejsce, do którego przyjeżdża wielu wiernych z całej Polski.

Początkowo była to katedra unicka, jednak od końcówki lat dwudziestych XX wieku, jest to świątynia rzymskokatolicka. Losy tego kościoła parafialnego w Chełmie były bardzo burzliwe. Pierwotny budynek wybudowany został w XIII wieku. Po pożarze w XVII wieku katedra została w dużej części zniszczona i przebudowana. W latach późniejszych odbył się kolejny remont, którego skutkiem było zagrożenie zawalenia się konstrukcji, w związku z czym budynek rozebrano a później odbudowano i powiększono. Świątynia jeszcze kilkukrotnie płonęła i była odbudowywana a także zmieniały się wyznania modlących się tutaj wiernych. Neobarokowa świątynia jest jedną z ważniejszych atrakcji turystycznych na mapie Chełma. Już z daleka widać dwie wieże będące częścią kościoła. We wnętrzu kościoła znajduje się replika cudownego obrazu Matki Boskiej Chełmskiej a także krypty grobowe biskupów grekokatolickich. Jest to również siedziba Chełmskiej Kapituły Kolegiackiej. Budynek wybudowany został na planie krzyża łacińskiego. Posiada trzy nawy a także trzy wejścia. Na kopule znajduje się latarnia. We wnętrzu zobaczyć możemy sklepienia kolebkowo - krzyżowe oraz krzyżowe. Znajdują się tutaj także kolumny oraz pilastry a także bogato zdobione gzymsy oraz ramy okien. W związku z licznymi przebudowami oraz remontami, wystrój bazyliki jest dosyć nowoczesny, niewiele zachowało się tutaj z początków jej istnienia, jednak wciąż znajduje się tu kilka zabytkowych elementów takich jak na przykład antepedium. Tytuł bazyliki mniejszej został nadany Bazylice pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Chełmie przez papieża Jana Pawła II w drugiej połowie lat osiemdziesiątych minionego stulecia.